Δευτέρα 25 Ιουνίου 2018

Διάβασα: το "Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά" του Ν. Καζαντζάκη

    Χωρίς εγώ να πω τίποτα, και μόνο ακούγοντας αυτό το όνομα, ο κάθε Έλληνας και η κάθε Ελληνίδα νιώθει ένα αίσθημα πατριωτικό. Ο Νίκος Καζαντζάκης, ο κορυφαίος Έλληνας λογοτέχνης του 20ου αιώνα συμπυκνώνει στο όνομα του τόσα ελληνικά πράγματα όσο κανείς.

    Ήρθα πρώτη φορά σε επαφή με έργο του πολύ πρόσφατα, μιας και μετά τον Ξένο του Καμύ είπα να συνεχίσω την κλασική λογοτεχνία, αλλά να μην πάω πολύ μακριά. Να μείνω στην Ελλάδα, διαβάζοντας ένα διαχρονικό βιβλίο, με λίγα λόγια τον Ζορμπά.
     Το βιβλίο αυτό συμπεριλαμβάνεται στα μυθιστορήματα του Καζαντζάκη αλλά δεν είναι λίγοι αυτοί που ξέρουν πως ο Ζορμπάς ήταν πρόσωπο υπαρκτό, μόνο που αντί για Αλέξη τον έλεγαν Γιώργο. Ήταν φίλος και επιχειρηματικός συνεργάτης του Καζαντζάκη. Κι εκείνος έκανε τη ζωή του βιβλίο! Και το βιβλίο απογειώθηκε, χιλιοδιαβάστηκε και ακόμα και σήμερα οι αναγνώστες το προτιμούν και το εγκωμιάζουν.  Με την πρώτη του κυκλοφορία το 1946, μια περίοδο δύσκολη για να ανθίσει ο,τιδήποτε στην Ελλάδα, συγκαταλεγμένο στα 100 καλύτερα βιβλία όλων των εποχών σύμφωνα με την έκθεση της Νορβηγικής Λέσχης του Βιβλίου (2002) και με πολλά βραβεία στις πλάτες του, το βιβλίο αυτό μας αποδεικνύει γιατί αξίζει όλες τις διακρίσεις που έχει πάρει.>

     Μόλις το ανοίγεις, καταλαβαίνεις πως το μυθιστόρημα αυτό δεν είναι ίδιο με τα άλλα. Νιώθεις τον βιωματικό τρόπο με τον οποίο γράφει ο συγγραφέας, παίρνεις τα πράγματα απ'την αρχή, ξεκινάς απ'την αφετηρία και στο τέλος καταλήγεις να κλείνεις το βιβλίο και να έχεις φορτιστεί συναισθηματικά.
     Ξεκινά με την γνωριμία των δύο αντρών στον Πειραιά. Ταξιδεύουν μαζί για την Κρήτη και γίνονται συνεργάτες σε ένα μεγάλο έργο που κατασκευάζουν εκεί. Μένουν κοντά σ'ένα κρητικό χωριό και εκεί συναντούν διάφορους ήρωες και αντι-ήρωες της καθημερινής ζωής. Η νοοτροπία του χωριού που δεν φεύγει πάνω απ'τους ανθρώπους, τα ήθη της εποχής που φαινομενικά κρατούν τα ηνία αλλά κανείς δε τα τηρεί στην ουσία, κρυμμένα μυστικά που αποκαλύπτονται ή θάβονται βαθύτερα, η θέση της γυναίκας στα χρόνια των παππούδων μας είναι μόνο μερικά από τα θέματα που θίγονται στο βιβλίο για να καταλάβουμε τον ρου της ιστορίας και της εποχής, που φαίνεται μακριά απ'τη δική μας αλλά τελικά δεν είναι και τόσο.
      Γράφτηκε σε μελανές εποχές της χώρας μας με αναταράξεις πολιτικού και ηθικού περιεχομένου αλλά ο μεστός τρόπος του συγγραφέα περιγράφει μια εποχή όπου οι άνθρωποι ήταν πιο αγνοί, πιο απλοί και πιο αυθεντικοί. Οι αξίες δείχνουν αναλλοίωτες, οι καρδιές μένουν ανέγγιχτες από ο,τιδήποτε περνούν και οι άνθρωποι νιώθουν ευχαριστημένοι με τα πιο απλά πράγματα. Βρίσκεται στον αντίποδα με τη δική μας εποχή, αλλά ενδόμυχες σκέψεις, εξομολογημένες και ανομολόγητες αμαρτίες και μικρές ιστορίες μέσα στην αφήγηση για τη ζωή του πρωταγωνιστή και των άλλων ηρώων με έκαναν να σκεφτώ πως η ανθρώπινη φύση δεν αλλάζει με τις εποχές και τους τόπους. Οι σκέψεις μας παραμένουν ίδιες και ο νους του ανθρώπου μπορεί να "κατεβάσει" τα πάντα προκειμένου να τα καταφέρει.
     Τελειώνοντας το, ένιωσα γεμάτη, ικανοποιημένη. Ένιωσα ότι άξιζε να διαβάσω αυτό το μυθιστόρημα για το τέλος του. Είναι από'κείνα τα βιβλία που δεν περιμένεις την κάθαρση να έρθει για να δικαιωθεί ο ήρωας. Νιώθεις ότι η ιστορία τελειώνει φυσικά, χωρίς παραπάνω σχόλια, χωρίς ανατροπές. Όσο παράδοξο κι αν ακούγεται αυτό για το τέλος ενός βιβλίου, είναι το μόνο βιβλίο που μια τέτοια κατάληξη σε ημερεύει, σου χαρίζει την αίσθηση της ολοκλήρωσης ενός κύκλου και σε κάνει να κοιτάξεις τον ορίζοντα στην ευθεία των ματιών σου και να χαμογελάσεις...


Μερικά λόγια που μου άρεσαν, μέσα απ'το βιβλίο....

    Ο Κομφούκιος λέει "Πολλοί ζητούν την ευτυχία υψηλότερα απ'τον άνθρωπο. άλλοι χαμηλότερα. Μα η ευτυχία είναι στο μπόι του ανθρώπου". Σωστά.Υπάρχουν τόσες ευτυχίες όσα κι ανθρώπινα μπόγια. Ετούτη είναι, αγαπημένε μου μαθητή και δάσκαλε, η ευτυχία μου τώρα. Την ξαναμετρώ ανήσυχος, για να μάθω ποιο είναι τώρα το μπόι μου. Γιατί, ξέρεις καλά, το μπόι του ανθρώπου δεν μένει πάντα το ίδιο.

   Συχνά, περιπαίζοντας με, λες πως είσαι μαθητής μου. Κι εγώ επωφελούμαι, ξέροντας καλά ποιο είναι το χρέος και το κέρδος του αληθινού δασκάλου: να προσπαθήσει να μάθει ό,τι μπορεί απ'το μαθητή του, να μυριστεί κατά πού τραβάει η νιότη και να πλωρίσει κατά κει κι αυτός την ψυχή του. Να πως, ακολουθώντας τη διδασκαλία του μαθητή μου, έφτασα στην Κρήτη.


  "Όλα αυτά τα πράγματα (μιλώντας για αυτά που είμαστε σίγουροι ότι θα συμβούν)", συλλογίστηκα, "είναι παιδιά της εδικής μας ανησυχίας. Εμείς οι ίδιοι τα σημιουργούμε, δεν ξεκινούν από μακριά να μας βρουν, είναι δικές μας, χωρίς καμιά έξω από'μας αξία, εκπομπές. Δεν είναι η ψυχή μας ο δέχτης, είναι ο πομπός. Δεν πρέπει να τρομάζουμε.


Καλή ανάγνωση!!
 

1 σχόλιο: